SVETSKI DAN BORBE PROTIV TUBERKULOZE „ZAJEDNO PROTIV TUBERKULOZE“
Perzistiranje ko-infekcije TB HIV-om i multirezistentne tuberkuloze (MDR TB) predstavlja pretnju globalnom razvoju i bezbednosti zdravlja.
Srbiјa sе 24. marta 2016. gоdinе pridružuje svetskoj kampanji оbеlеžаvаnja Svetskog dana borbe protiv tuberkuloze pod sloganom „Zajedno protiv tuberkuloze“ pozivajući donosioce odluka, stručnu javnost, ustanove u sistemu zdravstvene zaštite, organizacije civilnog društva i stanovništvo da se ujedine kako bi se učinili koordinisani napori, tuberkuloza održala kao javno zdravstveni prioritet i dalje smanjivalo opterećenje ovom bolesti u Republici Srbiji.
Opterećenje tuberkulozom u Republici Srbiji u poslednjih 10 godina je značajno smanjeno zahvaljujući doslednoj primeni Nacionalnog programa koji je zasnovan na Strategijama Svetske zdravstvene organizacije (SZO) i finansijskoj podršci Globalnog fonda za borbu protiv SIDE, tuberkuloze i malarije što je rezultiralo smanjenjem notofikacione stope tuberkuloze za 58%na 15/100 000 stanovnika u 2014.godini.Međutim, došlo je do smanjenja stope uspeha lečenja obolelih sa 87% (2009-2011) do 85% i 82% u 2012. i 2013. godini i uspeha lečenja multirezistentne tuberkuloze sa 71% i 76%, koliko je iznosila stopa u 2010. i 2011. na 57% u 2012. godini. Broj smrtnih ishoda i broj obolelih koji prekidaju lečenje je u porastu.
Dobra kontrola ove bolesti u zatvorima dovela je do smanjenja stope obolevanja od tuberkuloze kod lica lišenih slobode u R. Srbiji u 2014. godini na 65/100.000, što je znatan napredak u odnosu na 2013. godinu kada je ona iznosila 73/100.000 i 2012. godinu kada je bila 144/100.000. Što se Jablaničkog okruga tiče stopa obolevanja je 2015. godine bila 11,43/100000 i niža je u odnosu na 2014.god. sa stopom obolevanja 17,89/100000 stanovnika.
U populacijama korisnika narodnih kuhinja, seksualnih radnika i injektirajućih korisnika droga postignut je visok nivo odziva osoba sa simptomima kod lekara u preko 78% slučajeva. U populaciji korisnika narodnih kuhinja tokom pet godina otkriveno je 172 obolela, populaciji injektirajućih korisnika droga je jedan, dok za populaciju seksualih radninka ne postoje pouzdani podaci. Kad je reč o osobama iz kontakata sa obolelelim od tuberkuloze u populaciji romske nacionalne manjine dijagnostikovano je 18 obolelih od tuberkuloze.
Prioriteti u kontroli tuberkuloze u predstojećem periodu:
- Usvajanje Predloga Programa prevencije i kontrole tuberkuloze u Republici Srbiji sa akcionim planom i planom za praćenje i evaluaciju programa u kome su definisane prioritetne aktivnosti u ovoj oblasti u predstojećem periodu i ključni akteri u njihovoj realizaciji
- Razvoj stručno metodoloških vodiča i smernica za dijagnotiku i lečenje svih oblika tuberkulozeu cilju održavanja jedinstvene stručne doktrine i uskladjivanja sa međunarodnim naučnim dostignućima
- Kontinuirana nabavka antituberkulotskih lekova I i II linije za obolele od svih oblika tuberkuloze
- Obezbeđivanje prava na zdravstveno osiguranje za osobe sa simptomima koji mogu ukazivati na tuberkulozu u toku dijagnostike i lečenja tuberkuloze.
- Multidisciplinarna koordinacija, nadzor, praćenje i evaluacija programa
Ovom prilikom podsećamo da je tuberkuloza zarazna bolest koju izaziva bakterija (bacil) tuberkuloze. Infekcija se prenosi vazduhom, izuzetno retko na drugi način. Najvažniji izvor prenošenja infekcije su bolesnici sa plućnom tuberkulozom. Kada osoba sa nelečenom zaraznom tuberkulozom pluća kašlje, kija, smeje se ili govori, ona izbacuje u vazduh bacile zajedno sa kapljicama pljuvačke. Ove veoma male čestice dugo lebde u vazduhu i do prenošenja infekcije dolazi kada druga osoba udahne zarazne kapljice sa bacilima tuberkuloze.
Ako osoba ima dobru otpornost organizma, infekcija sa udahnutim bacilima se savlada u začetku i do bolesti najčešće i ne dolazi. Svega 10% inficiranih osoba će se kasnije u toku života razboleti od tuberkuloze, a najčešći razlog je pad otpornosti organizma izazvan stresom, neurednim životom, neuhranjenošću, lošim uslovima života, alkoholizmom, nekom dugotrajnom bolešću, HIV infekcijom, itd.
Tuberkuloza se može pojaviti u bilo kom delu tela, ali najčešće se javlja u plućima. Najčešći simptomi plućne tuberkuloze su kašalj, nekad sa pojavom krvi u ispljuvku, povišena temperatura, noćno znojenje, gubitak apetita, mršavljenje i opšti osećaj slabosti.
Dijagnoza tuberkuloze se postavlja na osnovu kliničkih i radiografskih nalaza, posebno rentgenskog snimka pluća, a potvrđuje se mikroskopskim nalazom bacila u biološkim materijalima i rastom kolonija bacila tuberkuloze na kulturama.
Zajedno možemo
• Bolje prepoznati sumnju na tuberkulozu
• Bolje dijagnostikovati, lečiti i izlečiti TB
• Razumeti bolesti ne osudjivati obolele
Centar za promociju zdravlja
Centar za kontrolu i prevenciju bolesti
