20. mart obeležavamo kao Nacionalni dan borbe protiv raka dojke, kako bi skrenuli pažnju na značaj ranog otkrivanja ove bolesti, imajući u vidu visoku verovatnoću izlečenja, preživljavanja i bolji kvalitet života obolelih žena. Rasprostranjenost oboljenja i podaci o smrtnosti u našoj zemlji i dalje su zabrinjavajući.
U Leskovcu je u 2015. godini obolelo 113 žena, a 109 je izgubilo život. Od ukupnog obolelih i umrlih od svih malignih bolesti u ženskoj populaciji, 24,1% jeobolelih i 18,9% je umrlih od karcinoma dojke. Već godinama je karcinom dojke najučestaliji maligni tumor kod žena na Jablaničkom okrugu, sa standardizovanim stopama obolevanja 61,3 i 17/100000 standardizovanom stopom smrtnosti.Najveću stopu obolevanja ima Pirotski 84,3, Rasinski 67,8 i Moravački 67,6/100000 žena. Najnižu stopu obolevanja ima Raški okrug 39,6/100000 žena, Brančevački 37,2 i Zlatiborski 35,3/100000 žena. Najveću stopu smrtnosi beleže Brančevački okrug 22,3, Podunavski 20,2/100000 žena. Najnižu stopu smrtnosti ima Zajčerski okrug 12 i Pirotski 13,8/100000 žena.
Smatra se da je nastanak raka dojke posledica udruženog delovanja više faktora rizika, od kojih se nasledna predispozicija najčešće pominje u grupi onih na koje nije moguće uticati. Poseban akcenat u preventivnim aktivnostima svakako treba staviti na one faktore rizika koji se mogu modifikovati – rađanje dece posle 30 godine, nedojenje dece, pušenje, fizička neaktivnost, nepravilna ishrana, hormonska terapija i dr. Veoma je važna edukacija žena za samopregled dojke i njihovo motivisanje za dolazak na redovne preventivne preglede, u skladu sa preporukama i starosnom dobi:
– samopregled dojke – od 20. godine života jednom mesečno;
– klinički pregled dojke – od 29. do 39. godine svake treće godine;
– klinički pregled dojke – od 40. godine jednom godišnje;
– mamografija – od 50. godine života svake druge godine.
Jedan od najčešćih načina ranog otkrivanja raka dojke je sprovođenje organizovanog nacionalnog skrining programa kod žena starosti od 50 do 69 godine. U našoj zemlji organizovani skrining se trenutno sprovodi u 50 opština, od kojih na Jablaničkom okrugu samo opštini Leskovac sa DZ Leskovac. Svaka treća žena starosti od 50 do 69 godina pozvana je na mamografski pregled i do sada je otkriveno 290 karcinoma u ranoj fazi, kod žena koje nisu imale nikakvih simptoma i koje se najverovatnije u tom periodu ne bi obratile lekaru. U opštinama gde se ne sprovodi ovakav vid sekundarne prevencije, obavlja se preventivni pregled kod žena koje se same jave lekaru, tzv. oportuni skrining.
U okviru kampanje povodom obeležavanja Nacionalnog dana borbe protiv raka dojke, organizuju se predavanja, tribine, gostovanja i prilozi za medije, razgovori sa ženama o važnosti preventivnih pregleda i dr. Svaka žena treba da zna da se rizik od raka dojke može smanjiti pravilnom ishranom, sa malim unosom masti i šećera, uz dosta žitarica i obaveznih 5 porcija voća i povrća svakog dana; redovnom fizičkom aktivnošću u trajanju od najmanje 30 minuta dnevno; izbegavanjem duvana i alkohola; obaveznim odlaskom na preventivni pregled i odazivanjem na skrining mamografiju. Gotovo svaki slučaj raka dojke može biti sprečen!
Pridružite se kampanji!
Pomozite da se podigne svest o prevenciji raka dojke.